John Reed (gazeteci)
John Reed | |
|---|---|
 | |
| Doğum | John Silas Reed 22 Ekim 1887 Portland, Oregon, ABD |
| Ölüm | 19 Ekim 1920 (32 yaşında) Moskova, Rusya SFSC |
| Ölüm sebebi | Tifüs |
| Defin yeri | Kremlin Duvarı Mezarlığı |
| Milliyet | Amerikalı |
| Diğer ad(lar)ı | Jack Reed |
| Mezun olduğu okul(lar) | Harvard Üniversitesi |
| Meslek | Gazeteci, şair, aktivist |
| Siyasi parti | Amerika Komünist İşçi Partisi |
| Evlilik | Louise Bryant |
| İmza | |
 | |
John Reed (tam adı: John Silas Reed, takma adı: Jack) (d. 22 Ekim 1887, Oregon - ö. 19 Ekim 1920, Moskova), Amerikalı şair, gazeteci, yazar ve komünist aktivist. Moskova'daki Kremlin Duvarı Mezarlığı'nda gömülü olan tek Amerikalıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Oregon eyaletine bağlı Portland'da doğan Reed, atletizme ilgili bir genç olarak iyi okullarda eğitim gördü. Maddi durumu iyi olan ailesinin desteğiyle Harvard'ı bitirdikten sonra İngiltere, Fransa ve İspanya'yı gezdi. Geri döndüğünde ise gazetecilik mesleğini seçerek, yazı ve şiirler yazmaya, araştırmalar yapmaya başladı. "Sangor" adlı şiirinin beğeni toplamasının yanı sıra, "Paterson'da Savaş" adlı yazısıyla ABD gazetecilik tarihinde bir değişim yarattı. 1913'te Paterson, New Jersey'de ipek işçilerinin grevini izlediği sırada tutuklandı. 1914 yılında çalıştığı gazetenin görevlisi olarak gittiği Meksika'da gelişen siyasi devrim sürecini araştırırken Pancho Villa ile tanışıp dost oldu. Bir süre sonra bu konudaki anılarını "Başkaldıran Meksika" adlı yapıtında anlattı. İzlenimleri, Meksika devrimini ve Pancho Villa rüzgarını dünyaya tanıttı ve sinema filmi olarak çekildi.
1916 yılında feminist yazar Louise Bryant ile evlendi. John Reed, Meksikalı kahramandan etkilenerek, proletarya hareketlerini desteklemeye başladı. I. Dünya Savaşı'nı izlemek için gönderildiği Avrupa'da Sırbistan, Bulgaristan ve Romanya'yı gezdi, savaş karşıtı dünya görüşü nedeniyle çok üstüne düşmeden, yaşadığı ve gördüğü olayları kitaplaştırmasının ardından, 1917 Devrimi sürecinde Rusya'ya gelerek Bolşevikleri destekledi. Rusya'nın Sovyetler Birliği'ne dönüşmesi sırasındaki izlenimlerini "Dünyayı Sarsan On Gün" adlı yapıtında anlattı. 1918 yılında Sovyet Hükûmeti'nden Başkonsolosluk görevi alarak ABD'ye dönmesine karşın, Amerikan yönetimi bu görevi tanımadı. Amerikan Sosyalist Partisi'ne üye oldu.
Bolşevik lider Vladimir Lenin, 1920 yılında ABD'deki işçilere Amerikan İşçilerine Mektup adında bir mektup göndermiştir. Bu mektubun ABD'ye ulaşması, kendisi gibi bir Bolşevik olan M. M Borodin tarafından organize edilmiştir. Mektup ve Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Anayasası metni P. I. Travin tarafından, ABD'deki yetkililere teslim edilmiş ve ardından John Reed tarafından ABD basınında bütün tüm bu belgelerin ve mektubun yayımlanması sağlanmıştır. Mektupta ABD Başkanı Woodrow Wilson'a yeni Sovyet Hükûmeti'ne karşı müdahalelerin durdurulması talebi bulunmaktadır. Mektubun biraz kısaltılmış versiyonu Aralık 1918'de bir New York dergisinde yayımlanmıştır. Mektup okuyucuları arasında ilgi uyandırmış ve birçok kopyası basılmış ve İngiltere, Almanya, Fransa'daki dergilerde yayımlanmıştır. Mektup, ABD ve Avrupa'da emek ve komünist hareketlerinin gelişmesine yardımcı olmuş ve Sovyet Hükûmetinin barış yanlısı tutumu buralardaki işçilerin takdirini kazanmıştır. Ayrıca ABD'de, Hükûmetin Rusya'ya müdahalesini protesto eden gösteriler düzenlenmiştir.[1]
Partinin yayın organı sayılabilecek Voice of Labor (Emeğin Sesi) dergisinde yayımlanan yazıları nedeniyle hakkında soruşturma açılınca, sahte pasaportla Sovyetler Birliği'ne dönen John Reed, III. Enternasyonal'in Yürütme Kuruluna seçildi. Bakü'de katıldığı bir toplantıda yediği yiyecekler nedeniyle Tifüs hastalığına yakalanan yazar, Moskova'ya döndüğünde öldü.
John Reed'in yaşam öyküsü, 1982'de ünlü Amerikalı oyuncu Warren Beatty, Diane Keaton ve Jack Nicholson'ın başrol oynadıkları "Reds (Kızıllar)" adıyla sinemaya aktarılarak Akademi ve Altın Küre Ödülü aldı. Dünyayı Sarsan On Gün adlı eserini konu edinen aynı adlı bir film de Sovyet yönetmen Sergey Bondarçuk tarafından çekilmiştir. Lenin, John Reed ve yapıtlarından övgüyle söz etmiştir.
Yapıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Balkanlarda Savaş, 2006, Pencere Yayınları,ISBN 975-8460-96-X
- Viva Meksika, 2004, Pencere Yayınları, ISBN 975-7814-84-9
- Dünyayı Sarsan On Gün, 2000, Pencere Yayınları, ISBN 975-385-007-7
- Daughter of the Revolution and Other Stories
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Lenin’s Collected Works, Progress Publishers, Moscow, Volume 28, 1965, s. 62-75
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- John Reed Internet Arşivi 24 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Marxists Internet Archive (İngilizce)
- https://global.britannica.com/biography/John-Reed[ölü/kırık bağlantı]
